MÁ REKJA MUN Á LESSKILNINGI KYNJANNA TIL MISMIKILLAR ÞÁTTTÖKU Í SKÓLASTARFI?

Kynjamunur á lesskilningi, þar sem stúlkur standa sig betur en drengir, er nokkuð þekktur víða um heim. Einnig er vitað að virk þátttaka stúlkna í skólastarfi er meiri en drengja en tengsl virkrar þátttöku í skólastarfi og lesskilnings eru hins vegar minna þekkt. Aukin þekking á þessu sviði getur átt þátt í að bæta lesskilning ungmenna auk þess að draga úr þeim kynjamun sem fram kemur á lesskilningi. Markmið rannsóknarinnar var að kanna (1) hvort kynjamunur kæmi fram á lesskilningi og virkri þátttöku í skólastarfi, (2) að hve miklu leyti kynjamunur á virkri þátttöku í skólastarfi geti skýrt kynjamun á lesskilningi (miðlunartilgáta) og (3) hvort virk þátttaka í skólastarfi skipti jafn miklu máli fyrir drengi og stúlkur þegar kemur að árangri í lesskilningi (tilgáta um mismunandi áhrif).

Rannsóknin er byggð á gögnum úr langtímarannsókninni Þróun sjálfstjórnunar og farsæll þroski ungmenna á Íslandi. Alls tók 561 nemandi þátt. Mæling á virkri þátttöku í skólastarfi fór fram við upphaf 9. bekkjar og notaðar voru niðurstöður sömu nemenda úr lesskilningshluta samræmdra prófa í íslensku við upphaf 10. bekkjar. Formgerðargreining var notuð til að prófa tilgátur rannsóknarinnar.

Drengir komu verr út úr lesskilningsprófum og sýndu minni virka þátttöku í skólastarfi en stúlkur. Virk þátttaka miðlaði að fullu áhrifum kyns á lesskilning og ekki fannst greinanlegur munur á forspá virkrar þátttöku í skólastarfi um lesskilning eftir kyni. Því er hugsanlegt að kynjamuninn á lesskilningi hafi mátt rekja til skorts á virkri þátttöku drengja í skólastarfi og að aukinn stuðningur við virka þátttöku í skólastarfi sé líklegur til að skila sér í auknum lesskilningi hjá báðum kynjum.

Höfundar: Sigrún Jónatansdóttir, Kristján Ketill Stefánsson, Steinunn Gestsdóttir, Freyja Birgisdóttir

► Sjá grein

Um höfunda

Sigrún Jónatansdóttir (sigrun.jonatansdottir@rvkskolar.is) er deildarstjóri stoðþjónustu við Foldaskóla í Reykjavík. Sigrún lauk B.A. prófi í sálfræði árið 2007 og kennsluréttindanámi á meistarastigi frá Háskóla Íslands árið 2009. Einnig lauk hún M.Ed. námi í náms og kennslufræði frá sama skóla árið 2017. Rannsóknaráhugi hennar snýr að þróun lestrar og lesskilnings ásamt virkri þátttöku nemenda í skólastarfi.

Kristján Ketill Stefánsson (kristjan@hi.is) er nýdoktor frá Menntavísindasviði Háskóla Íslands. Hann lauk M.Ed. prófi í kennslufræði raungreina frá Háskólanum í Ósló árið 2006 og doktorsprófi í menntunarfræði frá Háskóla Íslands árið 2017. Rannsóknir hans hafa aðallega tengst próffræði, virkri þátttöku nemenda í skólastarfi og sjálfstjórnun.

Steinunn Gestsdóttir (steinuge@hi.is) er prófessor við sálfræðideild Heilbrigðisvísindasviðs Háskóla Íslands. Hún lauk doktorsprófi frá Tufts háskóla í Bandarikjunum 2005. Rannsóknir hennar snúa að þróun sjálfstjórnunar (e. self-regulation) og hvernig hún tengist þroskaframvindu barna og ungmenna, sérstaklega aðlögun barna að grunnskóla og æskilegum þroska ungmenna.

Freyja Birgisdóttir (freybi@hi.is) er dósent í þroskasálfræði við sálfræðideild Heilbrigðisvísindasviðs Háskóla Íslandss. Hún lauk doktorsprófi í þroskasálfræði frá Oxford háskóla árið 2003. Hennar megin rannsóknarsvið er þróun lesturs, lesskilnings og ritunar og tengsl hennar við önnur svið þroska, svo sem áhugahvöt og sjálfstjórn.